Fertigasyon ( Sulama suyu ile gübreleme )

Kelime anlamı olarak sulama ve gübreleme olan fertigasyon, çözünebilir formdaki gübrelerin sulama suyu ile birlikte bitkilere verilme tekniğidir. Su ekonomisi sağlanması açısından özellikle suyun kısıtlı olduğu yerler ve örtü altı yetiştiriciliği yapılan alanlarda tercih edilmektedir.

Bu yöntemi damla sulama ile gübreleme şeklinde isimlendirmek yerinde olacağı gibi bitkilerin yeterli ve dengeli olarak beslenmelerinde önemlidir. Azot, fosfor ve potasyumlu gübreler yanında makro ve mikro besin elementlerinin belirli oranlar ve miktarlarda uygulama imkanı sağlar. Damla sulama sisteminde dikkat edilmesi gereken husus, uygulanacak ürünlerin tamamen suda çözünebiliyor olması ve besin maddelerinin birbiriyle karıştırılmalarında bunların birbiriyle karıştırılabilme özelliklerine dikkat edilmelidir. Aksi durumda damlatıcıların tıkanmasına neden olacaktır.

Fertigasyon 

Bünyesinde klor bulunduran gübrelerin çözülmesi kolay olsa da klorun bitkilerde toksik etki yapabileceği göz önünde bulundurularak tercih edilmemelidir. Karışım hazırlanırken besin maddelerinin sülfat tuzlarını içermesi tercih edilmelidir.

Fertigasyon sistemi ile fosfor gübresi uygulanacak ise di amonyum fosfat (DAP) ve tripli süper fosfat (TSP) gibi çözünürlüğü düşük olan gübreler yerine çözünürlüğü yüksek olan mono amonyum fosfat (MAP) tercih edilmeli ve ortama diğer besin maddeleri ile karıştırılmadan uygulanmalıdır. Fosfor ihtiyacını karşılamak için fosforik asitte seyreltilerek verilebilir. Fosforik asit aynı zamanda damla sulama sistemindeki tıkanıklığı giderdiği için tercih edilmektedir.

Bu yöntemde yaygın olarak kullanılan azotlu gübreler ise amonyum nitrat, amonyum sülfat ve üre gübreleridir. Bu gübreler azotu bünyesinde amonyum (NH₄), nitrat (NO₃^–) ve amid (NH₂) formunda içerir. Bitkiye amonyum olarak verilen azot topraktaki kil ve organik madde tarafından tutularak yarayışlılığı nispeten azalacak, nitrat formunda verilen azot ise kolaylıkla yıkanarak uzaklaşacaktır. Azotun amid formda olan üre gübresi olarak verilmesi doğru karar olacaktır. Çünkü amid ilk olarak amonyum karbonat daha sonra ise nitrat formuna dönüşecektir. Dolayısıyla diğer formlara nazaran toprakta tutunması daha uzundur.

Potasyum içeren gübrelerin fertigasyonda kullanılmasında ise çözünürlüğün yüksek olması ve içerisinde azot bulundurması yönünden potasyum nitrat tercih edilir. Potasyum klorür gübresi klora hassas bitkilerde sorun teşkil edebilmektedir.

Mikro element gübrelerinin uygulanması yapılacak ise besin maddelerinin sentetik veya amino asit kleytleri etkinlikleri nedeniyle tercih edilmelidir.

Damla sulama sisteminin yaygınlaşması ile birlikte özel olarak üretilmiş gübreler piyasada satılmaktadır. Fiyat olarak diğer gübrelere göre pahalı olmasına rağmen, makro ve mikro besin elementlerini uygun oranlarda içermeleri ve sistemde tıkanma gibi olumsuzluklara yol açmadıklarından tercih edilmektedir.

Damla sulama ile gübreleme, kum, perlit, torf, Kaya yünü gibi yetiştirme yapılan örtü altı yetiştiricilikte de kullanılmaktadır. Bu tür ortamlar genellikle bünyesinde besin maddesi bulundurmamaktadır. Bu tür yetiştirme ortamlarında, bitkinin gereksinim duyduğu besin maddelerinin tamamı gübreler ile verilmektedir. İdeal oranlarda verilmeyen besin maddeleri bitkilerde gelişme bozukluklarına neden olabilmektedir. Ayrıca bu yetiştirme ortamlarının topraktaki gibi tamponluk sistemlerinin yüksek olmamasından dolayı ani pH değişimi, tuzlanma ve bitki besin maddelerinin toksik etkiye neden olması gibi sonuçlara neden olabilmektedir.

Damla Sulama Sistemlerinin Avantajları

• Fertigasyon (sulama suyu ile  gübreleme), sistemli ve bitkinin ihtiyaç duyduğu zamanlarda uygulandığından bitkilerin yeterli ve dengeli beslenmeleri sağlanmaktadır.
• Uygulama bitkinin kök sistemine doğrudan verildiğinden gereksiz gübre kullanımı olmamaktadır.
• Bitkilerin gelişme periyodu süresince sürekli ve düzenli olarak uygulanan gübre sayesinde, yıkanma ile kayıplara neden olan gübre miktarı en aza indirgendiğinden tasarruf sağlanmış olunur.
• Zaman ve işçilik masraflarından da tasarruf sağlanır.

Damla Sulama Sistemlerinin Dezavantajları

• Fertigasyon gübrelerin fiyatları normal gübrelere oranla daha pahalıdır.
• Konvansiyonel sisteme oranla uygulama daha fazla bilgi birikimi ve uzmanlık gerektirir.
• Tesisin kurulma maliyeti ve bakım masraflarının olması,
• Yetiştirme alanlarının ve sulama suyunun tuzlu olması durumunda tuzların bitki kökleri tarafından alınması.