Bir nevi saksı niteliği taşıyan yükseltilmiş sebze yatağı aslında daha gelişmiş, daha basit ve daha kullanışlı bir saksıdır. Klasik usulde toprağı işleyerek karık vb. dikim ve ekim yapmak yerine, dört tarafı ahşap vb. malzeme ile çevrilmiş korunaklı üretim alanıdır.
Yükseltilmiş sebze yatağının avantajları nelerdir?
• Yükseltilmiş sebze yatakları bir kez hazırlanır ve uzun süre kısa süreli toprak hazırlığı ve gübreleme yapılarak yeniden dikim ve ekim işlemi gerçekleştirilebilir.
• Şehir hayatında yaşayan kişiler, balkon, site bahçesi, teras vb. alanlarda rahatlıkla yükseltilmiş sebze yatakları hazırlayarak sebze yetiştirebilir.
• Toprak kütlesi içerinde su muhafazası daha uzun duracağından su tüketimi az, bitkilerin sudan faydalanma süresi daha fazla olacaktır. Ayrıca yetiştirilen bitkilere göre farklı zaman ve miktarlarda sulama yapma imkanı sağlar.
• Birbiriyle uyumlu kardeş bitkilerin bir arada dikimi yapılarak, meyvedeki aroma, tat, bitki gelişimi ve beslenmesine olumlu katkı sağlayacaklardır. Aynı zamanda bitkiler zararlılardan birbirlerini koruyacaktır.
• Toprak işleme ve hazırlığı zahmetli olmayacak, bir çapa yardımıyla bile kısa sürede tekrar ekilebilir alana dönüştürmek mümkün olacaktır.
• Toprak sıcaklığı daha uzun süre muhafaza edilebildiğinden aynı yıl içerisinde birden fazla ekim yapılabilir.
• Üzerleri sera demiri ve poşeti ile kapatıldığında çok hoş küçük seralar oluşturulabilir.
• Toprak seviyesinden daha yüksekte olduğundan, toprak yüzeyinden gelebilecek zararlılardan bitkiler korunmuş olacaktır.
• Yatak içerisinde bulunan toprak daha yumuşak olduğundan bitki kökleri rahatlıkla hareket edebilecektir.
• Birim alandan kazanım sağlanacaktır. Birim alana daha fazla bitki dikimi yapılabilir.
• Özellikle yılın bazı ayları yoğun yağış alan bölgelerde toprak yüzeyinde oluşabilecek su seviyesinin üzerinde kalacağından köklerde çürüme gibi durumlarla karşılaşılmaz.
• Yabancı ot mücadelesi zahmetli olmayacak. Belirli zaman aralıklarıyla daha kısa sürede oturarak bile kolaylıkla yapılabilecektir. Ayrıca malçlama yapılarak yabacı ot ve çilek gibi meyvelerin toprak yüzeyinde kalarak zarar görmesi engellenebilir. Malçlama malzemesi olarak naylon yada sap saman kullanılabilir.
• Bahçe toprağının üzerinde yürümek her 2.5 cm’lik alan için toprağa 4.5 kg’lık basınç uygulamak anlamına gelir. Dolayısıyla toprak sıkışacağından bitki kökleri rahat hareket edemeyecek, bitki gelişimi zayıf olabileceği gibi verim ve kaliteyi de etkileyecektir.
Yükseltilmiş sebze yatağı nasıl yapılır?
Yükseltilmiş sebze yataklarının derinlik ve uzunluğu istenilen ölçüde yapılabilir. Burada önemli olan dikim, çapalama, yabancı ot temizliği gibi işlemlerde rahatça uzanarak yapabilecek genişlik ve uzunlukta bir sebze yatağı hazırlamaktır. Sebze yatağının üzerine çıkarak çalışmak toprağa uygulanan basınçtan dolayı sıkışmaya neden olacaktır. Şekil olarak da kare, dikdörtgen, daire, üçgen vb. şekillerde yapılabilir.
Yapımında ahşap malzeme kullanılacağı gibi taban ve kenarlarına kalıp şeklinde beton dökülerek de hazırlanabilir.Bu sizin tercihinize, maddi durumunuza ve kullandığınız arazinin durumuna göre değişkenlik gösterebilir. Sebze yatağını hazır olarak da satın alabilirsiniz.Fakat maliyeti daha fazla olacaktır. Sebze yatağını daha düşük maliyetle kendinizde hazırlayabilirsiniz.
Bunların yanında yükseltişmiş sebze yatağı malzemeleri olarak doğal briket, tuğla, arazide bulunan taşlar vb. kullanılabilir. Yapım aşamasında sunta, suntalem, mdf, osb vb. malzemelerin kullanılması yağmur gibi doğa olaylarından kaynaklı şişerek deforme olacağından hazırlanan sebze yatağının ömrü kısa olacaktır.
Yükseltilmiş sebze yatağının derinliği en az 30 cm olmalıdır. Bu derinlik isteğe göre daha da arttırılabilir. Derinliği arttırmak bitki köklerinin daha fazla ilerlemesini sağlayacak dolayısıyla bitki gelişimi, verim ve kaliteyi olumlu yönde etkileyecektir. Ancak derinlik arttıkça maliyette artacaktır.
Sebze yatağının alt kısmının ızgara desenli demir, plastik örtü veya karton vb. malzeme ile kapatılması köstebek gibi canlıların bitki köklerine zarar vermesini engeleyecektir. Bu uygulama ayrıca yabancı ot çıkışını da azaltacaktır.
Yükseltilmiş sebze yatağına toprak temini ve hazırlanması nasıl yapılır?
Sebze yatağı için ideal toprağın havadar ve geçirgen olması önemlidir. 200x100cm ebatındaki sebze yatağı için 10 kg kadar yanmış hayvan gübresi yeterli olacaktır. Hayvan gübresi toprak ile homojen bir şekilde harmanlanarak doldurulur. Toprak hazırlığını dikimden 4-6 hafta önce yapmak bu süre zarfında yağmurla birlikte eriyen gübreden bitkinin daha kısa sürede yararlanmasını sağlayacaktır.
Yükseltilmiş sebze yatağı fiyatları
Piyasada hazır olarak satılan sebze yatağı fiyatları kullanılan malzemelerin ömürleri, ölçü ve ebatlarına göre farklılık göstermektedir.
Çiftçilerimize destek vermek için çıktığımız bu yolda bilgilerin daha fazla kişiye ulaşması için paylaşım yaparak sizde destek olabilirsiniz.
3×17 50 m2 sebze bahçem var, seneye 60×300 cm yükseltilmiş 15-20cm yataklar ve 40-50 cm ara boşluk bırakmak istiyorum, tabii damlama tipi sulama. Bu sene maydonoz ve dereotu yaptım şahane oldu, SAMSUN
Tuncay bey merhaba, yükseltimiş sebze yatakları içerikte de anlatıldığı gibi birçok açıdan uygulama kolaylığı ve verimde artış sağlar. Bir kez hazırladıktan sonra zaman zaman gübre takviyesi yaparak uzun yıllar kullanabilirsiniz. Yaprağı yenen bitkiler dışında diğer sebze ve meyve türlerinde de deneme yaparak üretim yapmanızı tavsiye ederiz.