Fosforun Bitkideki Görevleri ve Noksanlık Belirtileri

 

FOSFORUN BİTKİDEKİ GÖREVİ

Fosrforun bitkideki görevini aşağıdaki gibi sıralayabilir;

• Hücre bölünmesi ve yeni hücrelerin oluşumu
• Şeker ve nişasta gibi maddelerin sentezi ve taşınması
• Nükleik asitlerin oluşumu
• Çiçek ve meyve oluşumun sağlar. Kök gelişiminde etkilidir
• Meristem dokuların büyümesini sağlar.
• Şekerin bitkisel hormon, protein ve enerjiye dönüşümü
• Çimlenme ve tohum oluşumu.

 BİTKİLERDE FOSFOR EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ

• Tahıllarda büyüme gerilemekte, kardeşlenme azalmakta, yaprak uçları aşağı doğru sarkmaktadır. Özellikle erken dönemde yaprak rengi koyu mavimsi hal alırken ileriki dönemde normalden daha koyu olmaktadır. Noksanlık belirtileri ilk olarak yaşlı yapraklarda gözlemlenirken, tanede şekil bozukluğuna ve dona karşı hassasiyeti arttırır.

• Mısırda, yaşlı yapraklar ve gövde koyu kırmızı ve pembe renkte, genç yapraklar ise koyu yeşil renktedir. Genç yapraklarda büzülme görülür. Bitki gövdesi ince görünümde olurken çiçeklenme de gecikir. Kocanda mısır tanelerinin oluşumu düzensizdir.
• Patateste yapraklar dik, gövde incedir. Özellikle yaşlı yapraklar yukarıya doğru kıvrılır. Yaprak kenarlarında nevrotik lezyonlar görülür. Yapraklar küçük yumurlarsa kahverengi pas lekeleri oluşur.

• Şeker pancarında bitki gelişimi zayıf, çimlenme düzensiz, yapraklar dik ve küçüktür. Yaprak ayaları yukarıya doğru kıvrılır. Yaşlı yapraklar kirli koyu yeşil iken daha sonra sarımsı yeşil renge döner ve dökülür. Yaprak kenarlarından başlayarak koyu kahverengi lezyonlar oluşur.
• Pamukta yapraklar koyu yeşil renklidir. Bitkide büyüme geriler, sürgünlerin miktarı azalır ve boyu kısalır, çiçeklenme gecikir.
• Kolza bitkisinde yoğun bir şekilde koyu mor renklenme, ardından yapraklar parlak kırmızı veya portakal rengine dönüşür. Yaşlı yapraklar zamanından önce dökülür. Bitki gövdesi incelerken büyümede gerileme görülür.
• Fasulye ve bezelyede bitkisinde mavimsi yeşil- zeytin yeşili renk alır. Bitki gövdesinde incelme ve kısalma, gelişimde gerileme dikkat çeker. Yaprak gelişimi zayıf olurken çiçeklenme seyrek olur. Bezelyede yaşlı yaprakların kenarları önce sararır ardından ölür. Fasülye yaprakları üzerinde siyah lekeler oluşarak erken dökülür.
• Yoncada yapraklardaki genel görünüm mavimsi yeşil iken, yaşlı yapraklarda yeşilimsi kahve ve siyah renklenme görülür. Yaşlı yapraklar zamanından önce dökülür. Bitkide gelişme geriler ve gövde incelir.
• Ayçiçeğinde yaprak boyutları normalden daha küçük olurken koyu yeşil renklidir. Zamanla yapraklar üzerinde nekrotik lezyonlar görülürken solarak dökülür.
• Karnabahar ve lahana bitkisinde mavimsi yeşil renklenme görülür. Baş oluşumu küçük olduğu gibi bitki gelişiminde de gerileme görülür. Yaşlı yapraklar önce uç kısmından kurur ardından dökülür.

• Domateste, yaprak rengi koyu yeşil ile mavimsi yeşil arkasındadır. Özellikle yaşlı yapraklardaki damarların koyu yeşil ve mor olması dikkat çeker. Domates bitkisi fosfor noksanlığına aşırı duyarlıdır. Çiçeklenme ve dolayısıyla meyve tutumu zayıftır. Bitki gövdesi ince ve mor renklidir.

• Hıyar bitkisinde yapraklar koyu yeşil ve bronzdur. Yaşlı yapraklarda kahverengi nekrotik lezyonlar, yaprak saplarında kuruma ve dökülme dikkat çeker. Oluşan meyve renkleri koyu yeşil ile bronz arasında iken, bitki gövdesinde kısalma ve incelme görülür.
• Marulda fosfor eksikliğinde yaprak rengi koyu yeşil nadiren kırmızımsı bronz olurken erken dökülür. Bitki büyümesi zayıftır. Baş tutma geçikir yada gerçekleşmez.

• Kerevizde fosfor eksikliğinde yapraklar koyu mavimsi renkte olur. Yaşlı yapraklar sararır ve ölür. Bitkide zayıf gelişme görülürken sap da incedir.
• Havuç bitkisinde fosfor eksikliğinde yapraklar koyu yeşil ve mor renktedir. Yaşlı yapraklar yukarıya doğru dikleşir ve erken ölür.
• Soğanda fosfor eksikliğinde yapraklar koyu yeşil ve mavimsi kırmızı ile menekşe rengi arasında değişir. Yaşlı yapraklar sararmadık ardından ölür. Yaprak uçlarından başlayan yeşil, sarı veya kahverengi lezyonlar zamanla bütün yaprağı kapsar.
• Elma ağacında fosfor eksikliğinde yapraklarda koyu yeşil ve bronz veya morumsu renk değişimi görülür. Yapraklar küçülür ve seyrekleşir. Kuruma, derimsi görünüm ve gevrekleşme olur. Yaşlı yapraklar koyu yeşil renkte olup yaprak kenarlarından başlayarak nekrozlar ve sarı lekelerin oluştuğu görülür. Çiçeklenme az, meyve tutumu zayıftır. Meyvelerin renkleri donuk, eti sıkı, şeker oranı düşük, aroması bozuktur. Meyvelerde erken dökülme göze çarpar.
• Şeftali ağaçlarında fosfor eksikliğinde ilk etapta yapraklar koyu yeşil renkli iken zamanla bronz ve kahverengiye dönüşür. Eğer sıcaklık düşük ise kırmızı ve mor renge dönüşür. Yaprak kenarları aşağıya doğru kıvrılırken, dikleşir. Yaşlı yapraklar üzerinde lekeler oluşur ve dökülmeye başlar. Genel olarak ağaçta büyümenin gerilediği dikkat çeker.
• Kiraz ve erik ağaçlarda fosfor eksikliğinde yaşlı yapraklar üzerinde nekrotik lekeler oluşarak erken dökülür. Büyüme gerilerken, çiçeklenme zayıf olduğu ve sürgünlerin uç kısımlarından kuruduğu görülür. Oluşan meyveler süngerimsi yapıda ve tat olarak ekşidir.
• Narenciye ağaçlarında yapraklar soluk yeşil ve bronz iken, yaşlı yapraklar erken dökülür. Büyüme ve çiçeklenme zayıftır. Sürgünler uç kısımlardan kurumaya başlar. Oluşan meyveler süngerimsi yapıda, kabukları kalın ve ekşidir.

• Asmada koyu yeşil iken, aynı zamanda sert ve biçimsizdir. Yaprakların üzerinde siğile benzer yapılar oluşur. Yaşlı yaprakların kenarlarından morumsu kahve renkli nekrotik lezyonların oluştuğu görülür.
• Çilekte yapraklar mavimsi yeşil renkte iken, yaprak sapları koyu kırmızıdır. Yaprakların alt yüzeylerinde ve damarlarında menekşe renkli görünüm dikkat çeker. Çiçeklenme az meyve tutumu da zayıftır.
• Tütünde yapraklar koyu yeşil renkte iken yapraklar küçük ve şekil olarak mızrak ucunu andırır. Yaşlı yapraklarda ise kırmızımsı ve koyu kahverengi noktalar oluşur.

FOSFOR ALINIMINI AZALTAN FAKTÖRLER

• Toprak bünyesinin yüksek kil içermesi,
• Toprağın organik madde miktarının düşük, alüminyum yada demir hidroksit miktarının yüksek olması,
• Toprak pH’ının 5.5’sen az yada 7.0’dan yüksek olması.

FOSFOR FAZLALIĞI

• Toprakta aşırı fosfor bulunması Zn ve Fe gibi mikroelementlerin alınımını azaltarak noksanlığa neden olur.
• Fosfor fiksasyonu kapasitesi düşük olan topraklarda fosfor fazlalığı çıkma ihtimali yüksektir. Bu da Ca, B, Cu ve Mn noksanlıklarına neden olmaktadır.
• Ürün kayıpları ve premature meyve oluşumu görülür.

Fosfor hakkında aklınıza takılan her soruyu yorum kısmına yazabilirsiniz. En kısa sürede geri dönüş sağlanacaktır. 

Azotun bitkideki görevi ve noksanlık belirtileri nelerdir? İlgili içeriği okumak için tıklayın